پریز شبکه چیست و چه کاربردی دارد؟
یکی از قسمت‌های بسیار مهم در شبکه، پریز شبکه است که نصب دقیق و استاندارد آن می‌تواند سرعت مناسب و کارکرد دقیق شبکه را تعیین کند. پریز شبکه یکی از پرکاربردترین تجهیزات در شبکه محسوب می‌شود که از این قطعه جهت برقراری ارتباط میان کابل شبکه و دیگر تجهیزات هم چون روتر، مودم، سوئیچ و … استفاده می‌شود. آغاز به کار اولین پریز شبکه در سال ۱۹۷۹ میلادی بوده است؛ زمانی که برای اولین بار در جهان، شرکت AMP در یکی از پروژه‌های خود پریز شبکه را به کار برد و از آن پرده برداشت. به این ترتیب، AMP تبدیل به نخستین تولید‌کنندۀ پریز شبکه در جهان شد. AMP با تولید پریز شبکه گروه CAT3، توانست از آن در کابل‌کشی‌های خط‌های تلفن بهره ببرد و پس از گذشت چند سال، استفاده از این فنّاوری در شبکه‌های لن کامپیوتری نیز رواج یافت.
در این بخش با این قسمت حساس و کیستون بیشتر آشنا خواهیم شد.
بررسی قسمت‌های مختلف پریز شبکه
پریز شبکه توکار دارای یک جعبه یا باکس است که این بخش پیش از گچ کاری در داخل دیوار قرار داده می‌شود. قسمت اصلی آن نیز کیستون است که محل اتصال کابل شبکه است. بعد از این که کابل شبکه کاملاً به کی استون پرس شد یک صفحه پلاستیکی به جعبه متصل می‌شود. یعنی همان بخشی که از بیرون مشاهده می‌شود. این صفحه فیس‌پلیت نامیده می‌شود.
کیستون شبکه از آن دسته وسایلی است که برای انتخاب آن باید دقت و تخصص بالایی داشته باشید. به این دلیل که انتخاب درست کیستون می‌تواند بر سرعت شبکه تأثیر بگذارد، این وسیله یکی از تجهیزات و بخش‌های حساس شبکه به شمار می‌آید. انواع مختلفی از کیستون‌ها وجود دارد. شرکت‌های مختلفی محصولات خود را با اندکی تفاوت در ترتیب رنگ‌ها می‌سازند اما همۀ آن‌ها بر روی بدنۀ کیستون لیبل‌های کوچکی می‌چسبانند که بر روی آن‌ها ترتیب رنگ‌ها نوشته شده است. دقت نمایید اگر در ترتیب رنگ‌ها اشتباه کنید شبکۀ شما کار نخواهد کرد. همیشه برای نصب شبکۀ خود از استاندارد B568 استفاده کنید.
چنانچه پریز شبکه روکار باشد جعبه روی دیوار پیچ می‌شود، کیستون به سیم پرس می‌شود و در آخر داخل باکس قرار داده می‌شود.
.
اهمیت کیستون (Key Stone) و معرفی آن
کیستون به منظور ایجاد ارتباط کابل شبکه با دیگر تجهیزات نظیر سوئیچ، روتر و … به کار برده می‌شود. در شبکه، کیستون از یک سمت به کابل وصل می‌شود و از سمت دیگر پورت RJ45از آن‌ها خارج می‌شود. کیستون در همۀ نقاط شبکه استفاده می‌شود؛ مانند استفاده در فیس‌پلیت، پچ پنل، ترانکینگ و… .
کاربرد کیستون، همچون پچ کورد، محدود به شبکۀ نیست و در شبکۀ تلفن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولاً در پروژه‌های نصب باکس و ترانک روی کف زمین کیستون به کار گرفته می‌شود. کیستون از نظر شیلد به دو دستۀ UTP و SFTP تقسیم می‌شود.
جنس کیستون
کیستون به طور کلی از دو جنس فلزی و پلاستیکی ساخته شده است. کاربرد کیستون فلزی گسترده‌تر است و در موقعیت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ مانند زمانی که به علت عبور کابل‌های شبکه از کنار کابل‌های برق، نیاز به ارت در کیستون وجود دارد. در این وضعیت، با استفاده از کیستون فلزی و اتصال سیم ارت به آن، مسیر عبور جریان القایی را به چاه ارت تغییر می‌دهند.
کیستون‌های فلزی برای کابل‌کشی‌های SFTP با شیلد و فویل به کار می‌روند، در حالی که کیستون‌های پلاستیکی در کابل‌های UTP مورد استفاده قرار می‌گیرند. بر بدنۀ کیستون‌ها یک جدول رنگی وجود دارد که از دو بخشClass A و Class B تشکیل شده است. در حقیقت، این جدول به عنوان راهنمایی برای نصب به کار می‌رود و با تعیین رنگ، این امکان را برای نصاب فراهم می‌کند که به آسانی کابل و کیستون را به هم متصل کند.
دسته‌بندی بر اساس نوع نصب
کیستون بسته به محل استفاده و نوع نصبش به چند دستۀ مختلف از جمله روکار، توکار، پچ پنل و… تقسیم می‌شود. در ادامه به معرفی و بررسی این دسته‌بندی‌ها خواهیم پرداخت.
کیستون پچ پنلی
این کیستون فقط از مغزی تشکیل شده‌اند که در پچ پنل‌ها به کار می‌رود و به همین علت نمی‌توان آن‌ها را به صورت جدا در باکس‌ها و ترانک‌ها نصب کرد. UTP آن‌ها از پلاستیک و SFTP آن‌ها از فلز تشکیل شده است.
کیستون ماژولار
این کیستون که هم در ترانکینگ و هم در باکس به کار گرفته می‌شود، فقط به دو صورت پهن و باریک ساخته و ارائه می‌شود.
این کیستون قابلیت نصب را هم بر روی ترانک و هم بر روی دیوار دارا است. به هنگام نصب بر روی ترانک، باید یک کادر و حلقه نیز به همراه آن نصب شوند اما روش نصب آن بر روی دیوار به صورت زیر است:
- کیستون توکار: برای نصب این نوع پریز که غالباً در پروژه‌هایی با فضای کم و موقعیت ثابت مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌بایست قبل از گچ‌کاری، باکس همراه پریز را در درون دیوار کار گذاشت. پس از ورود کابل‌ها و سوکت RJ45، فیس‌پلیت که یک صفحۀ پلاستیکی است به آن‌ها وصل شده و سپس به باکس داخلی پیچ می‌شود، به گونه‌ای که در انتهای کار فقط فیس‌پلیت دیده می‌شود.
فیس‌پلیت‌ها به صورت تک پورت و دو پورت ساخته می‌شوند. زمانی که کابل شبکه یا پچ کورد به یک پورت فیس‌پلیت داخل نشود، با درپوش و فنر آن را می‌پوشانند تا از ورود گرد و غبار به درون کانکتور جلوگیری کنند.
- کیستون روکار: در این نوع، به کمک پیچ باکس پریز را به صورت خارجی بر دیوار قرار داده و ثابت می‌کنیم.
کیستون غیرماژولار
این نوع پریز دارای یک مغزی است و تنها قابل استفاده به صورت توکار و بر روی دیوار است.
انواع کیستون بر اساس استاندارد
کیستون‌ها بر اساس استاندارد‌ها به دسته‌بندی زیر تقسیم می‌شوند:
کیستون شبکه Cat 5
کیستون Cat e5
کیستون شبکه Cat 6
کیستون Cat a6
کیستون Cat 7
کیستون Cat a7
کیستون Cat 8
روش صحیح نصب کیستون
اگر بخواهید سیم را در داخل پریز شبکه CAT6 پرس کنید هیچ ابزاری مورد نیاز نخواهد بود. کیستون خود دارای درپوشی است که سیم‌ها را پرس می‌کند. برای پرس کردن سیم در داخل کیستون در پریز شبکه CAT5آچار پانچ مخصوص لازم است که این نوع را به شما کاربران طیف نیوز پیشنهاد می‌دهیم چرا که اتصالات بسیار محکم‌تر و مطمئن‌تر خواهد بود.
نکته‌ای که لازم است بدان اشاره کنیم این است که در فیس‌پلیت‌های شاتردار وقتی کابل رابط به آن‌ها وصل نباشد و سوکت RJ45 وارد کانکتور نشده باشد، یک درپوش پلاستیکی با قدرت فشار فنر روی کانکتور را پوشش می‌دهد و مانع از نفوذ ذرات گرد‌وغبار به داخل می‌شود. پس فیس‌پلیت شاتردار انتخاب مناسبی خواهد بود.
قدم اول
در ابتدا حدود 2.5 سانتی‌متر از روکش پی‌وی‌سی خارجی کابل شبکه را بردارید. توجه داشته باشید اگر برای لخت کردن غلاف از آچار استفاده می‌کنید آن را یک دور کامل دور کابل نچرخانید چون به روکش PVC آسیب رسانده و موجب کاهش سرعت می‌شود آچار پانچ در اتصال کابل شبکه به پچ پنل شبکه هم کاربرد دارد. این دستگاه هم وظیفه پانچ کردن سیم‌های کابل شبکه را دارد هم برش اضافه سیم‌ها را دارد. اگر با کاتر این کار را می‌کنید مراقب روکش سیم بباشید
قدم دوم
پیچ و تاب سیم‌ها را از هم باز کنید. بسیاری از نصاب‌ها (مخصوصاً برق‌کارهایی که قصد نصب شبکه دارند) برای سهولت در نصب پریز اقدام به برداشتن بیش از اندازۀ روکش PVC بیرونی کابل می‌کنند و تاب سیم‌ها را بیش از اندازه باز می‌کنند. این امر تأثیر بسیار منفی بر روی عملکرد شبکه می‌گذارد. توجه داشته باشید که تابیدگی سیم‌ها در کابل شبکه به منظور جلوگیری از ایجاد پدیدۀ همشنوایی (Cross Talking) انجام شده است و باز کردن بیش از اندازۀ این تاب با افزایش میزان همشنوایی باعث افت سرعت شبکه می‌شود. توجه داشته باشید که حداکثر میزان لخت کردن روکش PVC نباید از 2.5 سانت بیشتر باشد و کابل را در انتهای کیستون پریز شبکه قرار دهید. به طور معمول رنگ‌بندی کیستون در برچسب ذکر شده و روی بدنه کیستون چسبانده می‌شود.
استاندارد B568
استاندارد B568 بهتر است برای نصب شبکه استفاده شود چون کابل‌های رابط شبکه پچ کورد که در ایران وجود دارد همگی دارای همین استاندارد هستند. سیم‌هایی که از هم باز کرده‌اید را با ترکیب رنگ تعیین‌شده خم کنید و روی شیار کانکتور‌های کیستون قرار دهید و با کمک انگشت شست دست‌هایتان مقداری به داخل بفشارید. چنانچه ترکیب رنگ‌ها جابه‌جا شود نمی‌توان به طور کل از پریز شبکه استفاده کرد.
قدم سوم
چنانچه بعد از پرس کردن اضافی سیم قطع نشد یک بار دیگر پرس کنید ولی این بار آچار شبکه را کمی به سمت بیرون متمایل کنید. چنانچه باز هم قطع نشد با چرخش دست آن را جدا کنید.
اگر آچار شبکه شما دارای لبۀ تیغ‌دار نباشد بعد از پانچ کردن مابقی اضافه سیم را با یک سیم‌چین کوچک جدا کنید، اما بسیار دقت کنید سیم‌ها را دوتا دوتا قطع نکنید و تک‌تک قطع کنید. چون در این صورت ممکن است دو انتهای دو سیم به هم بچسبد و پریز شبکه غیرفعال شود. سیم‌ها به کمک آچار پانچ می‌بایست به داخل شیارها پرس شوند. آچار پرس کیستون دارای تیغه‌ای است که اضافی سیم را نیز قطع می‌کند. هنگام استفاده از آچار پانچ به این نکته توجه کنید که تیغه به سمت بیرون کیستون باشد، در غیر این صورت ارتباط سیم با کیستون را قطع می‌کند. (اگر در هنگام تست کردن شبکه با تستر روشن شدن یکی از LED ها در یک سمت تستر باعث روشن شدن دو LED در سمت دیگر تستر با نور کم می‌شود دلیل آن اتصالی دو سیم شبکه به یکدیگر است که اغلب اوقات این اتصالی در پریز رخ می‌دهد)
نحوه اتصال کابل شبکه به پریز سوکت
برای سوکت زدن باید به وسیله ابزارهای شبکه (کابل لخت‌کن) کابل را به اندازه ۳ تا ۴ سانتی‌متر لخت کرد و روکش آن را برداریم. در نتیجه باید از کابل یک رشتۀ ابریشمی نگهدارنده را به صورت کامل جدا نماییم.
حرف پایانی
در این مقاله با پریز شبکه، کیستون، انواع آن و نحوۀ نصب آن آشنا شدیم و متوجه شدیم که کیستون یکی از تجهیزات اساسی شبکه به منظور برقراری اتصال و بهبود سرعت شبکه است. امیدواریم که شما بهرۀ کافی از آن را برده باشید و بتوانید از آن در راه‌اندازی شبکه استفاده کنید.ی
